برنامهنویسی دستگاه CNC معمولاً با استفاده از G-code انجام میشود که یک زبان برنامهنویسی استاندارد برای کنترل حرکت و عملیات ماشینکاری است. در ادامه، مراحل برنامهنویسی CNC و اصول مهم آن را بررسی میکنیم.
1. مراحل برنامهنویسی CNC
الف) طراحی قطعه
- ابتدا قطعه موردنظر در نرمافزار CAD (مانند SolidWorks، AutoCAD) طراحی میشود.
- طراحی باید شامل تمام جزئیات ابعادی و هندسی باشد.
ب) تبدیل مدل به کد ماشین (CAM)
- فایل طراحیشده به یک نرمافزار CAM (مانند Mastercam، Fusion 360، Powermill) وارد میشود.
- مسیرهای ابزار (Toolpath) تعیین شده و برنامه G-code تولید میشود.
ج) ویرایش و بهینهسازی کد
- کد G ایجادشده ممکن است نیاز به ویرایش و بهینهسازی دستی داشته باشد.
- مواردی مانند سرعت برش (Feed Rate)، سرعت اسپیندل (Spindle Speed) و ترتیب عملیات بررسی میشوند.
د) انتقال کد به ماشین CNC
- کد G به دستگاه CNC از طریق USB، کابل سریال یا شبکه منتقل میشود.
- در برخی دستگاهها، میتوان کد را مستقیماً روی کنترلر دستگاه نوشت.
هـ) اجرای برنامه و تست
- پیشنمایش حرکت ابزار (Dry Run) انجام میشود تا از درستی برنامه مطمئن شویم.
- در صورت تأیید، برنامه روی قطعه واقعی اجرا میشود.
2. ساختار کلی G-code
یک برنامه CNC از مجموعهای از دستورات G-code و M-code تشکیل شده است.
مثال ساده از G-code برای فرزکاری CNC:

3. دستورات پرکاربرد در G-code
✅ دستورات حرکتی:
G00
→ حرکت سریعG01
→ حرکت خطی با سرعت مشخص (برش)G02
→ حرکت دایرهای ساعتگردG03
→ حرکت دایرهای پادساعتگرد
✅ تنظیمات مختصات و واحدها:
G17
→ انتخاب صفحه X-YG20
→ تنظیم واحدها به اینچG21
→ تنظیم واحدها به میلیمترG90
→ مختصات مطلقG91
→ مختصات نسبی
✅ دستورات ماشینکاری:
M03
→ روشن کردن اسپیندل در جهت ساعتگردM04
→ روشن کردن اسپیندل در جهت پادساعتگردM05
→ خاموش کردن اسپیندلM06
→ تغییر ابزارM30
→ پایان برنامه
4. نکات مهم در برنامهنویسی CNC
✅ بهینهسازی مسیر ابزار: مسیر حرکت ابزار باید به گونهای باشد که کمترین زمان و بیشترین دقت را فراهم کند.
✅ انتخاب سرعت و خوراک مناسب: بسته به جنس متریال و نوع ابزار، باید سرعت برش و پیشروی بهینه تنظیم شود.
✅ اجتناب از برخورد ابزار: پیشنمایش (Simulation) را اجرا کنید تا از برخورد ابزار با قطعه یا میز کار جلوگیری شود.
✅ استفاده از کامنتها: در کد G، برای خوانایی بهتر، میتوان از توضیحات استفاده کرد.

5. نرمافزارهای مفید برای برنامهنویسی CNC
- Fusion 360 (مدلسازی + CAM)
- Mastercam (تولید مسیر ابزار)
- Artcam (برای حکاکی و طرحهای هنری)
- NC Viewer (مشاهده و شبیهسازی G-code)