برادهبرداری یکی از مهمترین فرآیندهای ماشینکاری در صنایع فلزی و مهندسی است. از تولید قطعات خودرو و قالبسازی گرفته تا صنایع هوافضا و تجهیزات پزشکی، دقت و کیفیت ابزارهای برادهبرداری نقش تعیینکنندهای در کیفیت نهایی قطعه دارد. انتخاب ابزار مناسب میتواند باعث افزایش سرعت تولید، کاهش هزینهها و افزایش طول عمر ماشینآلات شود. در این مقاله به معرفی پرکاربردترین ابزارهای برادهبرداری در صنعت امروز میپردازیم.
۱. مته (Drill Bit)
معرفی
مته یکی از قدیمیترین و پرکاربردترین ابزارهای برادهبرداری است که برای ایجاد سوراخ روی انواع قطعات فلزی، چوبی و پلاستیکی استفاده میشود.
انواع متههای پرکاربرد در صنعت:
-
مته مارپیچ (Twist Drill): رایجترین نوع برای سوراخکاری فلزات.
-
مته کاربیدی (Carbide Drill): مناسب برای سرعتهای بالا و مواد سخت.
-
مته الماسه (Diamond Drill): برای مواد فوقسخت مانند شیشه یا سرامیک.
کاربردها
-
صنایع خودروسازی
-
قالبسازی
-
ساخت قطعات صنعتی
۲. فرزها (Milling Cutters)
معرفی
فرزها ابزارهایی هستند که برای برادهبرداری سطحی، ایجاد شیار، رزوهزنی و حتی شکلدهی قطعه استفاده میشوند.
انواع رایج فرز:
-
فرز انگشتی (End Mill): برای ایجاد شیار و حفرههای دقیق.
-
فرز کفتراش (Face Mill): جهت پرداخت سطوح وسیع.
-
فرز توپی (Ball Nose): برای ماشینکاری سهبعدی و سطوح منحنی.
کاربردها
-
صنایع هوافضا
-
قالبسازی دقیق
-
تولید تجهیزات پزشکی
۳. قلاویز و حدیده (Taps & Dies)
معرفی
این ابزارها برای ایجاد رزوههای داخلی و خارجی استفاده میشوند.
ویژگیها
-
قلاویز: ایجاد رزوه داخل سوراخ.
-
حدیده: ایجاد رزوه روی میله یا شفت.
کاربردها
-
صنعت پیچ و مهرهسازی
-
تعمیرات و نگهداری صنعتی
-
ساخت تجهیزات مکانیکی
۴. تیغچههای تراش (Turning Inserts)
معرفی
تیغچهها ابزار اصلی دستگاه تراش CNC هستند و برای برادهبرداری از سطح قطعه در فرآیند تراشکاری بهکار میروند.
جنس تیغچهها
-
HSS (فولاد تندبر)
-
کاربید (Carbide)
-
سرامیک و CBN برای مواد فوقسخت
کاربردها
-
تولید انبوه قطعات فلزی
-
ماشینکاری فولاد ضدزنگ
-
صنایع نفت و گاز
۵. بورینگبار (Boring Bar)
معرفی
ابزاری برای گشاد کردن سوراخهای اولیه با دقت بالا و تلرانس بسیار کم.
ویژگیها
-
توانایی رسیدن به قطرهای دقیق
-
مناسب برای قطعات حساس
کاربردها
-
ساخت سیلندر موتور
-
صنایع هوافضا و هیدرولیک
۶. قاشقی (Reamer)
معرفی
قاشقی یا ریمِر ابزاری است برای پرداخت نهایی سوراخها و رساندن قطر سوراخ به اندازه دقیق.
کاربردها
-
صنایع خودرو
-
قالبسازی
-
قطعهسازی دقیق
۷. ابزارهای شیارزن و خانکشی (Broaching & Slotting Tools)
معرفی
این ابزارها برای ایجاد شیارهای داخلی، خارجی و اشکال پیچیده روی قطعات استفاده میشوند.
کاربردها
-
ساخت دنده و چرخدندهها
-
تولید قطعات صنعتی با هندسه خاص
۸. ابزارهای سنگزنی (Grinding Tools)
معرفی
برای پرداخت نهایی، صیقلکاری و افزایش کیفیت سطحی مورد استفاده قرار میگیرند.
کاربردها
-
ابزارسازی دقیق
-
صنعت هوافضا
-
تولید قطعات با سطح آینهای
۹. تیغچههای برش با پوششهای پیشرفته
امروزه ابزارهای برادهبرداری با پوششهای TiN، TiAlN و DLC عرضه میشوند که باعث افزایش مقاومت در برابر حرارت و سایش میشوند. این ابزارها در ماشینکاری مدرن بهشدت مورد استفاده قرار میگیرند.
عوامل مؤثر در انتخاب ابزار برادهبرداری
-
جنس قطعهکار (فولاد، آلومینیوم، چدن، تیتانیوم و ...)
-
سرعت برش و دور ماشین
-
کیفیت سطح مورد انتظار
-
هزینه و طول عمر ابزار
-
ماشین مورد استفاده (CNC یا دستی)
جمعبندی
ابزارهای برادهبرداری ستون اصلی صنایع ماشینکاری و تولید هستند. از مته و فرز گرفته تا تیغچههای تراش و ابزارهای سنگزنی، هر کدام نقش ویژهای در دستیابی به کیفیت، سرعت و دقت در ساخت قطعات دارند. انتخاب درست ابزار بر اساس جنس قطعهکار، نوع ماشین و هدف تولید میتواند بهرهوری خطوط تولید را چندین برابر افزایش دهد.